Co z abonamentem RTV?

25 stycznia przypada termin wpłaty rocznej opłaty abonamentowej dotyczącej korzystania z odbiornika telewizyjnego lub radiofonicznego. Terminowa wpłata daje możliwość skorzystania z 10-procentowej zniżki. Tyle że pojawia się wątpliwość, czy w obecnym stanie prawnym Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (KRRiT) w ogóle jest uprawniona do naliczania i pobierania abonamentu RTV? A jeśli tak, to czy powinien on być porównywalny z dotychczasowym?

Już pierwszy artykuł ustawy o opłatach abonamentowych stanowi, że pobiera się je w celu umożliwienia realizacji misji publicznej przez jednostki publicznej radiofonii i telewizji. Czym jest misja publiczna, określa art. 21 ustawy o radiofonii i telewizji. Z kolei art. 26 ust. 2 tej samej ustawy wyraźnie stwierdza, że telewizję publiczną tworzy spółka „Telewizja Polska – Spółka Akcyjna”. Tymczasem w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) pod numerem 100679 widnieje podmiot pod nazwą „Telewizja Polska – Spółka Akcyjna w likwidacji”.

Już w grudniu 2023 r. na łamach dziennika „Rzeczpospolita” adwokat Błażej Wojnicz poddawał w wątpliwość sposób likwidacji mediów publicznych. Twierdził, że „skoro ustawodawca utworzył jednostki publicznej radiofonii i telewizji (…), to ich zniesienie możliwe jest tylko w ten sam sposób - wolą ustawodawcy wyrażoną w ustawie”. I mimo że sąd rejestrowy dokonał w kwietniu 2024 wpisania do KRS Telewizji Polskiej SA z dodaniem oznaczenia "w likwidacji” (zgodnie z art. 461 § 2 Kodeksu spółek handlowych) wyłącznie wskutek podjętej w tym zakresie uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy (a de facto pełniącego tę rolę ministra kultury i dziedzictwa narodowego), to w ustawie o radiofonii i telewizji podmiot ten jako publiczny nadawca występuje wciąż pod nadaną mu pierwotnie nazwą. Tymczasem w art. 8, gdzie mowa o przeznaczaniu i podziale wpływów abonamentowych, ustawa o opłacie abonamentowej wprost odnosi się do spółki, o której mowa w art. 26 ust. 2 ustawy o radiofonii i telewizji, czyli do „Telewizji Polskiej – Spółki Akcyjnej”, czyli bez dopisku „w likwidacji”.

Ustawa o RTV w art. 26 ust. 4 co prawda stanowi, iż do spółek publicznej radiofonii i telewizji stosuje się (z pewnymi wyjątkami) przepisy kodeksu spółek handlowych, to jednak warto zauważyć, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 18 stycznia 2024 r. zakwestionował wymieniony wyżej przepis. Podobnie zresztą jak i przepisy art. 459-478 KSH w odniesieniu do nadawców publicznych.

Gdyby nawet uznać, że wyrok TK nie powinien być respektowany, to wątpliwości i tak pozostają. Art. 468 KSH jasno określa czynności likwidacyjne w spółce. Likwidatorzy powinni zakończyć interesy bieżące spółki, ściągnąć wierzytelności, wypełnić zobowiązania i upłynnić majątek spółki, zaś nowe interesy mogą podejmować tylko wówczas, gdy to jest potrzebne do ukończenia spraw w toku. Tymczasem ponad miesiąc po dokonaniu wpisu do KRS o postawieniu Telewizji Polskiej SA w stan likwidacji (informacja o tym ukazała się na stronach MKiDN 9 kwietnia 2024 r.), KRRiT wydała rozporządzenie dotyczące stawek abonamentowych na 2025 r. Jeśli likwidator publicznej telewizji chciałby rzetelnie wykonywać ustawowe obowiązki likwidacyjne, to realizacja jej zadań, w tym misji publicznej, powinna być stopniowo ograniczana i docelowo wygaszana. Nie ma zatem żadnej gwarancji, że w likwidowanych spółkach misja będzie realizowana na dotychczasowym poziomie, który pozwalałby Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji na ustanowienie nowych opłat abonamentowych w wysokości równej tej, która obowiązywała w 2024 r.

Jednocześnie podejmowanie przez „TVP SA w likwidacji” nowych interesów w postaci choćby organizacji imprezy sylwestrowej na Stadionie Śląskim w Chorzowie czy zapowiedź produkcji nowego serialu, w kontekście cytowanych wyżej przepisów art. 461 KSH rodzi poważne obawy co do pozorności uchwały likwidacyjnej. Ale to już temat na oddzielne rozważania.

Broń, Boże, nikogo nie namawiam do zaprzestania płacenia abonamentu RTV w 2025 r., ale sygnalizuję wątpliwości co do podstaw jego stanowienia, ewentualnie wysokości jego naliczania.